Κάθομαι σε μια πέτρα απέναντί στην αρχαία ελιά στο Καβούσι Λασιθίου.
Ακούω το ελαφρύ μουρμουρητό της, μου κουνάει ελαφρά τα κλαδιά της σαν χαιρετισμό.
Η αρχαία ελιά στο Καβούσι Λασιθίου βρίσκεται αγέρωχη εμπρός μου!
Σκέπτομαι τι έχουν δει τα μάτια της, πόσοι Μίνωες έχουν ξεκουραστεί στην σκιά της.
Πόσο λάδι έχει βγει από το γέρικο κορμί της, τι έχει περάσει στην τόσο μεγάλη ζωή της…
Δέος, ανατριχίλα, απόλυτη σιωπή…
Το φετινό πρόγραμμα έλεγε Κρήτη!
Αλλά όχι αυτήν την Κρήτη που έχετε όλοι στο μυαλό σας…
Την άλλη, την Ανατολική !
Αυτήν την Κρήτη που ακόμα δεν έχει αγγίξει ο σούπερ πολιτισμός, την Κρήτη που ζει ακόμα όπως παλιά.
Την Κρήτη που μαγειρεύει ακόμα στην πυροστιά με τα τρία υλικά που βρέθηκαν στο μποστάνι.
Η Ανατολική Κρήτη που ακόμα καλά κρατεί τα ήθη και τα έθιμα.
Με τον έτερο ταξιδευτή και κρητικό φίλο Παναγιώτη θα ταξιδέψουμε Ανατολικά στα μικρά ανεξερεύνητα ακόμα από τον μαζικό τουρισμό χωριά.
Πορεία λοιπόν για το μαγικό Λασίθι!
Η περιπέτεια άρχισε και η πορεία Ανατολικά μετά το ψαροχώρι Παχειά Άμμος προς τα βουνά της Σητείας.
Πρώτη στάση σε ένα από τα αρχαιότερα χωριά του Μινωϊκού πολιτισμού το Καβούσι.
Μία γρήγορη στάση για το Κρητικό πρωινό μας καφέ, στην αγαπημένη μας φίλη και blogger Νεκταρία Κοκκινάκη για να μας φιλέψει γνήσιο κρητικό πρωινό.
Και η χαμογελαστή Νεκταρία βγήκε από την κουζίνα με μια ποικιλία από όλα τα καλά σαν γνήσια κρητικιά! Χορτάσανε τα μάτια μου με ένα τραπέζι γεμάτο καλιτσούνια με χόρτα, ντακάκια με ξύγαλο Σητείας, λυχναράκια με γλυκιά μυζήθρα.
Μέχρι και ομελέτα με στάκα ψήθηκε στα γρήγορα με αρώματα εξωτικά να πλημμυρίζουν την γειτονιά…
Και φυσικά πίτες, πολλές πίτες, σφακιανόπιτες, νεράτες μυζηθρόπιτες, αγνόπιτες, κατημέρια, και μαραθόπιτες με γεύσεις που φωνάζουν Κρήτη!
Την συνταγή για το ξακουστό κρητικό πιλάφι την φτιάξαμε στην επιστροφή με ζυγούρι που έφτασε πεσκέσι από το νησί. το ξακουστό γαμοπίλαφο!
Στο ιερό άλσος
Και ξαφνικά μετά από το κρητικό πρωινό του ονείρου, βρίσκομαι να ανεβαίνω στο Ιερό Άλσος Καβουσίου με τον αρχαίο ελαιώνα και την αρχαιότερη Μινωική ελιά, μέσα στον αρχαιολογικό χώρο Αζοριά, που το περιβάλει.
Διάσπαρτα ανάμεσα στις ελιές, τα βυζαντινά εξωκλήσια, και το φαράγγι του Χαυγά με τα δυο του βουνά πάνω από το κεφάλι μας να μας κοιτάνε απειλητικά.
Στα πόδια μου ολάκερη η πεδιάδα του Καβουσίου με το βλέμμα να φτάνει μέχρι τα αρχαιότερα Μινωικά χρόνια στον κόλπο του Μιραμπέλου και το μικρό νησάκι Ψείρα.
Οι Μινωΐτες εκεί άραζαν τα καράβια τους για να φορτώσουν την πραμάτεια τους, τα λάδια, τις ελιές, τα σταφύλια και τα κρασιά, από τους κάμπους του νησιού για μέρη μακρινά.
Εκεί υπάρχει και το αρχαιότερο Μινωικό ναυάγιο που τα ευρήματα του θα τα βρείτε στο αρχαιολογικό μουσείο Σητείας που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε.
http://odysseus.culture.gr/h/1/gh151.jsp?obj_id=3306
Το δέντρο σύμβολο της Ελλάδας
Κάτω από το βλέμμα των αιώνων και των Μινωϊτών θαλασσοπόρων, κάτω από τον ίσκιο της αρχαίας ελιάς του κόσμου, στο Καβούσι Λασιθίου, τα συναισθήματα ανάμεικτα.
Δέος για το δένδρο σύμβολο της Ελλάδας, το δέντρο της θεάς Αθηνάς, το δέντρο τροφή της ανθρωπότητας, το δέντρο που στεφάνωνε και στεφανώνει μέχρι και σήμερα τους άριστους των Ολυμπιακών αγώνων.
Το δέντρο που μας κρατά στην ζωή, μας τρέφει με τον καρπό του, μας κρατά υγιείς με το λάδι του, μας ζεσταίνει, μας νανουρίζει στην σκιά του.
Το δέντρο που όπου και να κοιτάξεις θα το βρεις μπροστά σου σε κάμπους και βουνά σκαρφαλωμένο στα πιο απρόσιτα σημεία του τοπίου.
Η ιστορία
Η Αρχαιότερη (κατά πάσα πιθανότητα) Αρχαία Ελιά της Ευρώπης βρίσκεται στο αρχαιότερο χωριό της Κρήτης το Καβούσι.
O Μινωικός Αζοριάς, σε υψόμετρο 250 μέτρων φιλοξενεί το χρυσάφι τούτο, την αρχαία μνημειακή ελιά, που μετρά ιστορία περίπου τριάμισι χιλιάδων χρόνων!
Σήμερα η αρχαία ελιά στο Καβούσι έχει συνολικό εμβαδό 112 τετραγωνικά μέτρα, ύψος περίπου εννέα μέτρα και περίμετρο κορμού (στη βάση του) 21 μέτρα, ο οποίος έχει έντονο ανάγλυφο και ιδιαίτερη αισθητική μορφολογία.
Η ελιά αυτή αποτελεί ένα φυσικό μνημείο και είναι η αρχαιότερη ελιά στον κόσμο.
Μάλιστα είναι μπολιασμένη σε άγριο υποκείμενο, αποτελώντας το αρχαιότερο δείγμα μπολιάσματος ανά την υφήλιο.
Τα συναισθήματα
Το πάρκο άδειο, είναι νωρίς ακόμα και η ελιά μας αγκαλιάζει, νοιώθω την ενέργεια της να με περιβάλει…
Στέκομαι απέναντι και την επεξεργάζομαι, κοιτώ αυτό το γέρικο κορμί με τις πτυχές και τις απλωμένες ρίζες που προχωράνε να κατακτήσουν την γη, να τραφούν, να μεγαλώσει το κορμί.
Κάθομαι σε μια πέτρα απέναντί της, ακούω το ελαφρύ μουρμουρητό της, μου κουνάει ελαφρά τα κλαδιά της σαν χαιρετισμό, σκέπτομαι τι έχουν δει τα μάτια της, πόσοι Μίνωες έχουν ξεκουραστεί στην σκιά της, πόσο λάδι έχει βγει από το γέρικο κορμί της, τι έχει περάσει στην τόσο μεγάλη ζωή της…
Δέος, ανατριχίλα, απόλυτη σιωπή…
Το μόνο που την σπάει είναι το θρόισμα του αέρα ανάμεσα από την φυλλωσιά της και τα τιτιβίσματα των πουλιών.
Ο αποχαιρετισμός
Της γυρνώ την πλάτη και αμέσως βλέπω κάτω στην θάλασσα ξύλινα καράβια με πανιά.
Σαλπάρουν φορτωμένα με τον καρπό και το λάδι της, για μέρη μακρινά…
Δεν μπορώ να φύγω η ενέργειά της με κρατάει καθηλωμένο…
Κάθομαι και αφήνομαι στο όνειρο για ώρα.
Μέχρι που με ξαναγυρνά στην πραγματικότητα η βουή των τουριστών που έχουν το κουράγιο να φτάσουν μέχρι εδώ για να θαυμάσουν την αγέρωχη ομορφιά της…
Έφτασε η ώρα του αποχωρισμού.
Η αρχαία ελιά στο Καβούσι στέκετε αγέροχη μπροστά μου…
Την ακουμπώ ελαφρά στο σώμα, πιάνω ένα κλαδί της στο χέρι μου, η ενέργειά της με διαπερνά. Αμέσως καταλαβαίνουμε και οι δύο μας ότι κάποτε θα ξανασμίξουμε…
Όταν λοιπόν βρεθείς στην Κρήτη ανέβα μέχρι εδώ, πάνω στον λόφο των Μινωϊτών βασιλέων.
Μακριά από τα παλάτια, να αγναντέψεις μαζί της την ιστορία, να αισθανθείς την ενέργεια της.
Θα σου διηγηθεί, την γεμάτη 3.500 χιλιάδων χρόνων, ιστορία της γέρικης ζωής της.
Αυτήν την γέρικη μνημειακή ελιά πρέπει να την δεις !!!
Κείμενα φωτογραφίες GiorgioGrigor
Βρείτε τις συνταγές για τις Κρητικές πίτες αλλά και γενικά για την κρητική κουζίνα στο https://www.kritikes-geuseis.gr/el/
