Παράδοση είναι αυτό που μας προσέφεραν απλόχερα δυό χέρια με καμμιά ογδονταριά χρόνια ζωής και βάλε !
Αυτή είναι η παράδοση, η άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά, που πρέπει σαν κόρη οφθαλμού να διατηρήσουμε και να την παραδώσουμε στα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Όλη η Κρήτη μέσα σε μιά τηγανιά πατάτες, δύο μεταξένια χέρια και ένα χαμόγελο !
Το τέλεμα της γνωριμίας μου με το Λασίθι με βρήκε ν’ ανεβαίνω στο μαγικό οροπέδιο.
Ο Παναγιώτης Μουτσάκης συνοδοιπόρος και γνώστης, είπε ότι εδώ χρειαζόμαστε τον πιο έμπειρο οδηγό.
Έτσι το άλλο πρωί πίναμε καφέ με τον George Makrakis από το Μέσα Λασίθι τον απόλυτο γνώστη του Οροπεδίου.
Αφού μας γύρισε σε όλο τον κάμπο και μας έδειξε τα μυστικά του μας πήγε για καφέ στο χωριό του, το Μέσα Λασιθάκι, στο παραδοσιακό παλιό καφενεδάκι της πλατείας, που πήγαινε και ο πατέρας του απέναντι από την εκκλησία.
Εκεί που μία σόμπα με ξύλα κρατά τους λιγοστούς κατοίκους ζεστούς στα μεγάλα κρύα του χειμώνα και η σκιά από τις μεγάλες μουριές της εκκλησίας δίνουν την καλοκαιρινή δροσιά.
Εδώ η παράδοση είναι ριζωμένη μέσα στα μαλακά χέρια της γιαγιάς Ασπασίας την βασίλισσα του καφενέ!
Κοκέτα, αρχοντικά ντυμένη και χτενισμένη, με υποδέχεται στην αστραφτερή της κουζίνα, με ένα χαμόγελο που όμοιο του δεν υπάρχει, με τρατάρει δύο ελιές με ένα κομμάτι τυρί, με κοιτά γλυκά και …
Αχ κρίμα που τα γεμιστά δεν είναι έτοιμα ακόμα μου λέει, με ένα παράπονο αφοπλιστικό και ανοίγει την κατσαρόλα που σιγοβράζει πάνω στο γκάζι και μου δείχνει βγάζοντας με το χέρι της τα καυτά αμπελόφυλλα τους κολοκυθοκορφάδες.
Μέχρι όμως να τελέψετε τα καφεδάκια σας θα είναι έτοιμοι και οι μεζέδες για τις ρακές μου λέει κλείνοντας πονηρά το μάτι και ξεκινάει να καθαρίζει δύο μεγάλες πατάτες !
Ο κυρ Κώστας ακούραστος πηγαινοερχόταν πάντα με τον δίσκο γεμάτο καλούδια…
Ξεκινήσαμε με τα ελληνικά μας καφεδάκια και γρήγορα περάσαμε στο παρασύνθημα με τις ρακές.
Ελίτσες, λάχανο με ξύδι, βρεγμένο παξιμάδι με χοντρό αλάτι και ελαιόλαδο, ντομάτα γλυκιά σαν φρούτο και τυράκι ντόπιο φτάσαν στην αρχή με τις πρώτες ρακές να αδειάζουν σαν νερό.
Στην δεύτερη γύρα των ρακό-μεζέδων είχε κολοκυθάκι γεμιστό, που δεν το πρόλαβα, γιατί είχα πιάσει ψιλό κουβέντα με την γιαγιά Ασπασία, πατάτες τηγανητές, Οροπεδίου παρακαλώ, και τους γεμιστούς κολοκυθοανθούς ποίημα, που εγώ τους γεύτηκα σχεδόν ζεματιστούς από την κατσαρόλα από το χέρι της γιαγιάς Ασπασίας!
Η μέρα στο οροπέδιο τέλειωνε και έκλεινε με τόση αγάπη, τόση ομορφιά, τόση ηρεμία, που όταν χαιρετηθήκαμε και σφίξαμε τα χέρια σαν παλιοί γνώριμοι δώσαμε λόγο για να ξαναβρεθούμε…
Η γιαγιά Ασπασία έπιασε με τα δύο βελουδένια χέρια της τα δικά μου, έτσι ακριβώς όπως μου τα έπιανε η γιαγιά μου και μου πέρασε όλη την καλοσύνη και την αγάπη της σαν θεία κοινωνία …
Γύρισα και έφυγα γιατί δεν ήθελα να καταλάβει πόσο συγκινημένος ήμουνα από αυτή την χειραψία…
Το γνωστό πλέον δάκρυ κύλισε, το σκούπισα διακριτικά, μη με πάρουν χαμπάρι οι υπόλοιποι και προχώρησα για την επόμενη εμπειρία, ψάχνοντας μία άλλη γιαγιά ή έναν παππού, με ροζιασμένα χέρια, για να ακούσω ιστορίες ζωής…
Δεν είναι οι ρακές, οι κολοκυθοανθοί, οι μικρές ελίτσες και η ντομάτα με την γεύση την παλιά…
Όχι δεν είναι αυτά η παράδοση τελικά.
Παράδοση είναι αυτό που μας προσέφεραν απλόχερα δυό χέρια με καμμιά ογδονταριά χρόνια ζωής και βάλε !
Αυτή είναι η παράδοση, η άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά, που πρέπει σαν κόρη οφθαλμού να διατηρήσουμε και να την παραδώσουμε στα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Αυτή είναι η Κρήτη!
Αυτή είναι η Ελλάδα μας!
Καφενείο η Παράδοση!
Καφενεῖον-Οὐζερί Κωνσταντῖνος Μουδάτσος
Επαρχιακή Οδός Νεάπολης – Χερσονήσου 25, Μέσα Λασίθι 720 52
Κείμενα φωτογραφίες GiorgioGrigor
